De Elzas

De Elzas is van oorsprong een van de belangrijkste wijnbouwgebieden van Frankrijk. Tenminste als het om witte kwaliteitswijnen gaat. Bedroefd kan ik ook mededelen dat het grote internationale succes het steeds moeilijker maakt om natuurzuiver kwaliteitswijnen te vinden. De Elzas is gesitueerd in het uiterst Noordoosten van Frankrijk. Het wijngebied vormt een lange smalle strook, achter de Vogezen met het gezicht naar het Rijndal en dus ook richting Duitsland. De Vogezen vormen een tamelijk hoge, fysieke barrière. Dit geografische gegeven is meteen ook een belangrijke factor in het karakter van de Elzas en haar wijnen.

De bodem in de Elzas

Een ander belangrijk aspect voor het karakter van de wijn is de bodemgesteldheid. Deze is zeer divers, elke wijnbouwgemeente kent minstens vier of vijf verschillende terreinformaties. De aarden bovenlaag is veelal kalkrijk dan wel mergelrijk. De bovenlaag is relatief dun en de onderliggende lagen bestaan uit harde stollingsgesteenten;  graniet, gneiss, leisteen, vulkanisch materiaal, gres, kalksteen.

AOC Alsace

De basis herkomstbenaming AOC Alsace is lang de enige appelation d’orgine contrôlée voor het hele wijnbouwgebied geweest. Dit is vreemd als je kijkt naar de vele scherpe scheidingslijnen die de Elzas heeft mede met de grote diversiteit in meso- en microklimaten. Pas in November 1971 kwam de vermelding Elzas grand cru op de markt. Per 2001 zijn de laatste wijzigingen doorgevoerd wat resulteerde in onder andere de volgende onderstaande regels;
-    Een afgebakend gebied
-    Uitsluitend gebruik van de nobele druivensoorten
-    Maximale opbrengst van 55 hl/ha (dit was voorheen 70 hl/ha)
-    De druiven moeten met de hand geplukt worden
-    Chaptalisatie* mag maximaal nog tot 1,5 procent (dit was voorheen 2,5 procent)
In totaal heeft de Elzas 51 Grand Cru’s die over 11 procent van de totale wijngaarden verdeeld zijn en slechts voor minder dan 4 procent van het  totale volume zorgen. 

Druiven in de Elzas

In de Elzas zijn de wijnen altijd genoemd naar de druivensoorten waarvan ze gemaakt zijn. Een goed gebruik, deze wetenschap geeft immers veel informatie over de smaak van de wijn. Een andere troef voor de Elzasser wijnen  zit in de bijzondere ontwikkeling van aromatische bestanddelen van de druiven. Het gematigde klimaat, zorgt ervoor dat het rijpingsproces langzaam verloopt, waardoor de aroma’s al hun expressiviteit kunnen ontwikkelen. De oogst van de edele druivensoorten is medio Oktober, waardoor de rijping optimaal is. De edele druivensoorten van de Elzas zijn de Riesling, Muscat, Pinot Gris en de Gewurztraminer. Deze komen hieronder afzonderlijk van elkaar aan aanbod.

De Elzas en de Riesling

Riesling wordt altijd al de koning onder de Elzasser druiven genoemd. Dit geldt voor zowel de kwantiteit als de kwaliteit. Een kwart van de wijngaarden is aangeplant met deze druivensoort. De riesling is de eleganste druif. Hij levert droge karaktervolle wijnen op, vaak de beste van de Elzas. De wijnen hebben in hun jeugd een hoge zuurgraad.

Keizer Gewurtztraminer

Ook wel de keizer genoemd. De Gewurztraminer is in feite ontstaan door van de aloude Traminerdruif - door jarenlange selecties – De wijnstokken te selecteren die de meeste aromatische druiven opleveren. Vervolgens heeft men de loten van deze geselecteerde wijnstokken verder gekweekt. De Gewurztraminer levert de meest herkenbare wijn op van de Elzas. In zijn jongen jaren is hij erg kruidig en robuust van karakter.

Kroonprins Muscat

Ook wel de kroonprins genoemd. Een eigenzinnige druivensoort die (helaas) maar weinig voorkomt (zo’n 3%). Dit komt omdat deze druivensoort gevoelig is voor ziekte en kou. De muscat levert een delicate en fijne wijn op met een milde fris droge smaak en lange zuren. Men mag deze dus zeker niet verwarren met de zoetere naamgenoten uit de zuidelijkere streken

Sultan Pinot Gris

Bijnaam is de Sultan. Wijnen afkomstig uit deze druif hebben een hoger alcoholgehalte. Verder is er iets rokerigs en iets van noten en honing te herkennen. Een krachtige, kruidige mondvullende wijn met veel aroma. Vroeger werd op het etiquette Tokay d’Alsace of Tokay Pinot Gris vermeld. Dit is nu verboden omdat het teveel lijkt op de gelijknamige Tokaj-wijnen uit Hongarije.

Pinot blanc

Een sterk opkomenden druivensoort. Mede doordat deze variëteit belangrijk is voor de productie van de Cremant (mousserende wijn). De druif wordt ook wel Klevner genoemd. De druif heeft een nauw verwantschap met de Chardonnay, maar mist de adel. De wijn is levendig en voorzien van een aantrekkelijk parfum met een licht zeer soepele smaak. Het smaakgehalte is laag…

Chasselas

Samen met de Pinot blanc een belangrijk onderdeel van Edelzwicker.* Dit heeft hij te danken aan zijn neutrale en volle smaak en gemakkelijke stijl. Een Edelzwicker kan verder bestaan uit een klein deel mucat, gewurztraminer,riesling en/of pinot gris. Door de geringe markt voor de Edelzwicker zal dit ras waarschijnlijk uit de Elzas verdwijnen.

Auxerrois

Het beste bewaarde geheim van de Elzas. Komt zelden alleen voor in de wijnen van de Elzas en als zijn naam wel valt komt dat vaak voor in combinatie met de Pinot blanc. De druif gedijt goed op de granieten bodems. De wijnen missen vaak wat zuren, maar hebben wel het nodige karakter. Dit maakt het misschien wel zo interessant om het samen te laten gaan met de Pinot blanc. Het blijft vreemd dat je maar zelden over deze variëteit hoort. Iets meer aanzien heeft de druif in Luxemburg en Nederland